Một đất nước với thế mạnh về nông nghiệp như Việt Nam chắc hẳn sẽ quan tâm rất nhiều đến thành phần, chất lượng phân bón. Nhưng có lẽ ít ai biết được các yếu tố quyết định trực tiếp đến chất lượng phân bón không chỉ có thành phần, hàm lượng chất dinh dưỡng có trong phân bón mà nó còn chịu ảnh hưởng khá nhiều từ công nghệ sản xuất. Công nghệ sản xuất ngày càng phát triển cũng đồng nghĩa với việc các thế hệ phân bón ra đời cũng ngày càng đảm bảo chất lượng và bảo vệ môi trường hơn. Nếu ai đang quan tâm đến công nghệ sản xuất phân bón như thế nào? Lợi ích ra sao hãy cùng tham khảo bài viết dưới đây để chọn cho mình một loại phân bón sử dụng phù hợp nhất.
I. Phân bón là gì? Phân loại phân bón hữu cơ và phân bón vô cơ?
Phân bón được định nghĩa là những chất hay hợp chất mà trong đó có chứa thành phần là một hay nhiều các nguyên tố dinh dưỡng có vai trò thiết yếu đối với cây trồng. Nó được sản xuất ra với mục đích thúc đẩy, kích thích sự sinh trưởng và phát triển của cây trồng đồng thời cung cấp các dưỡng chất cần thiết cho đất, làm màu mỡ thêm cho đất và đặc biệt nó có thể giúp làm thay đổi tính chất của đất sao cho phù hợp với nhu cầu cần thiết của các loại cây trồng khác nhau.
Phân bón được phân chia thành 2 loại chính:
- Phân bón hữu cơ là loại phân bón được sản xuất từ các chất hữu cơ, vi sinh vật, thực vật, động vật,…Và phân bón hữu cơ lại chia thành các loại phân bón khác như: phân bón hữu cơ truyền thống, phân hữu khoáng, phân hữu cơ vi sinh, phân hữu cơ sinh học.
- Phân bón vô cơ là loại phân bón được sản xuất từ các chất khoáng hay các chất vô cơ tự nhiên hay các sản phẩm hóa học. Trong đó phân vô cơ được chia thành: phân đơn, phân hỗn hợp, phân phức hợp.
II. Các loại công nghệ sản xuất phân bón hiện nay
1. Công nghệ sản xuất phân bón NPK tháp cao
Được đánh giá là một trong số các công nghệ sản xuất phân bón hiện đại hàng đầu và hiện đang được sử dụng rộng rãi trong sản xuất phân bón ở nhiều nước trên thế giới. Bởi phương pháp này được tạo ra nhờ các nguyên liệu sản xuất giàu chất dinh dưỡng như: Đạm Urê, kali trắng, CaCO3, MAP cùng với các nguyên tố vi lượng khác được pha trộn lại với nhau tạo thành hỗn hợp phân bón NPK. Sau công đoạn trộn lẫn thì hỗn hợp ấy được đưa qua tháp tạo hạt NPK, tiếp đến hỗn hợp được đun nóng và duy trì ở một nhiệt độ nhất định. Ure là nguyên liệu chính trong hỗn hợp này sẽ nóng chảy để hòa trộn cùng với các nguyên liệu khác để tạo thành một hỗn hợp khối dịch gần như đồng nhất về thể trạng.
Tiếp đó là công đoạn tạo hạt nhờ hỗn hợp khối dịch tự động chảy xuống máy ly tâm tạo hạt và tạo được các hạt dịch bắn ra sau đó rơi tự do trong vùng không khí ở lòng tháp đồng thời ngay lúc đó sẽ có hệ thống quạt gió với tốc độ lớn, cực mạnh thổi từ phía dưới lên nhằm làm giảm tốc độ rơi và giúp các hạt dịch khô trước khi rơi xuống sàng lọc phân loại kích cỡ. Hạt đạt yêu cầu là những hạt khô, tròn và rơi từ từ xuống sàng lọc phân loại sản phẩm sẽ được tiếp tục đưa vào hệ thống phun bao màng nhằm chống việc phân bón bị vón cục.
Ưu điểm:
- Tổng hàm lượng NPK có thể đạt tới mức 60 – 65% và được sử dụng qua hệ thống tưới nhỏ giọt.
- Các sản phẩm hạt tạo ra bóng đẹp, tròn, đều và có hàm lượng cao về chất lượng dinh dưỡng, đặc biệt với độ đạm cao từ 20% trở lên cao hơn hẳn các loại phân bón khác.
- Các sản phẩm phân bón được tạo ra là hỗn hợp có độ hòa tan 100% trong nước ở các tỷ lệ khác nhau.
Nhược điểm:
- Không thể sản xuất ra các loại phân có hàm lượng thấp về chất dinh dưỡng
- Chất lượng sản phẩm tạo ra phụ thuộc nhiều vào chất lượng nguyên liệu và công nghệ sản xuất phân bón
2. Công nghệ bao phủ ure bằng nano hydroxyapatite (HA)
Là công nghệ sản xuất phân bón bằng phương pháp bao phủ bên ngoài của các phân tử urê bằng một màng mỏng nano hydroxyapatite (HA), HA được biết đến là một chất khoáng có trong thành phần mô của cơ thể người, động vật và rất thân thiện với môi trường.
Ưu điểm:
- Hạn chế tối đa tình trạng phân urê bị hòa tan nhanh chóng trong đất ẩm sau khi bón, khắc phục việc làm giảm sự hấp thu chất dinh dưỡng của cây
- Việc bao phủ urê bằng nano HA sẽ giúp người dùng tiết kiệm được gần một nửa lượng phân bón cần phải sử dụng, từ đó tiết kiệm được chi phí cần bỏ ra.
- Cải thiện chất lượng đất và môi trường nông nghiệp một cách triệt để và lâu dài.
- Sự thủy phân urê có bọc HA trong nước chỉ bằng 1/12 lần so với urê không bọc nhằm kéo dài việc sinh ra khí nitơ.
3. Công nghệ sản xuất urê hóa lỏng
Đây là công nghệ sản xuất được các công ty sản xuất phân bón dùng phổ biến nhất. Đặc điểm nổi bật lớn nhất của công nghệ này chính là việc tạo ra các sản phẩm phân bón NPK có hàm lượng đạm cao ở dạng một hạt hay tổng hàm lượng dinh dưỡng của phân bón cao.
Ưu điểm:
- Hạt phân bóng đẹp, chắc và đặc biệt là hàm lượng đạm hay tổng hàm lượng dinh dưỡng sẽ cùng được nén trọn vẹn trong 1 viên.
- Hạt phân tạo ra vừa không bị vón cục vừa giúp tăng cường hiệu quả sử dụng và khả năng hấp thu chất dinh dưỡng của cây.
- Sản phẩm được tạo ra thích hợp với các dạng đất: chua, đất chứa nhiều lưu huỳnh (do giảm được hàm lượng lưu huỳnh có trong hạt phân)
- Khắc phục được một nhược điểm mà hầu hết các công nghệ sản xuất khác thường mắc phải đó là hàm lượng urê thấp sẽ ảnh hưởng đến hàm lượng tổng chất dinh dưỡng trong phân bón cũng thấp theo.
- Hạn chế tối đa việc làm giả các loại NPK gây thiệt hại vè nhiều mặt với nhà nông.2
4. Công nghệ sản xuất phân bón bằng hơi nước
Là một thành tựu đáng kể về công nghệ sản xuất phân bón vừa được đưa vào ứng dụng rộng rãi. Nguyên liệu sản xuất phân bón được trộn đều rồi đưa vào máy tạo hạt, trong máy tạo hạt quay các nguyên liệu được phối hỗn hợp với nhau và kết dính lại với nhau nhờ hơi nước và ure hóa lỏng. Sau đó nguyên liệu sẽ được trộn đều và tạo thành các cốt hạt và chuyển tiếp sang máy sấy, bán thành phẩm trong máy sấy sẽ sấy cho những hạt thành phẩm khô rồi chuyển sang công đoạn làm nguội và phân loại, các hạt không đạt kích thước sẽ được nghiền nhỏ và tái chế lại còn những hạt đạt kích thước sẽ được chuyển sang máy đánh bóng để chống đóng tảng và cuối cùng là chuyển đến công đoạn đóng gói thành phẩm.
Ưu điểm:
- Kích thước sản phẩm tròn, bóng, đồng đều và hàm lượng dinh dưỡng cao.
- Công thức có thể điều chỉnh hợp lý theo nhu cầu của từng loại cây trồng
- Yêu cầu về nhiều công thức phân bón khác nhau, hàm lượng đạm không bắt buộc phải cao.
Nhược điểm:
- Cách sản xuất vậy bị giới hạn chủng loại sản phẩm và nguyên liệu được sử dụng.
- Phải được định trước thành phần của sản phẩm để cho nhiệt và nước của hơi nước sẽ tạo ra tác động kết tụ như mong muốn.
- Hàm lượng chất dinh dưỡng nhất là đạm bị hạn chế trong một phạm vi nhất định do yêu cầu về quá trình cũng như tính chất vật lý.
- Tính chất vật lý kém hơn so với phương pháp tạo hạt hóa học.
5. Công nghệ phân bón tan chậm có kiểm soát
Công nghệ hóa ly là một trong những công nghệ sản xuất phân bón đặc biệt vì nó sẽ tạo ra những hạt phân chứa đầy đủ chất dinh dưỡng như đa lượng trung lượng và vi lượng. Cấu tạo của hạt phân bón bao gồm phần vỏ bọc là lớp polymer có nhiều mức độ dày khác nhau, phần nhân bên trong là các khoáng chất phổ biến như MN, N, P, K, Boron..v…v… Sau khi được phân bón, nước sẽ thấm qua lớp bọc polymer vào bên trong hạt phân và các nguyên tố khoáng chất sẽ hòa tan vào nước. Sau đó nước tiếp tục thẩm thấu qua lớp polymer đi vào bên trong hạt phân và các nguyên tố khoáng hòa tan khuếch tán qua lớp polymer rồi đi ra môi trường xung quanh. Quá trình phân giải các phân tử khoáng hòa tan bên trong hạt tiếp tục diễn ra đến khi khuếch tán hết chỉ còn lớp polymer và nước.
Ưu điểm:
- Chất dinh dưỡng có trong hạt phân này được phân giải một cách từ từ khoa học cho tất cả các cây trồng trong thời gian từ 3 tháng, 6 tháng, 9 tháng, 12 tháng thậm chí cho tới 24 tháng. Phân này sẽ không ảnh hưởng đến môi trường và nguồn đất.
6. Tạo hạt bằng nén ép
Một phương pháp công nghệ sản xuất phân bón khác được nhắc đến đó chính là phương pháp tạo hạt bằng nén ép. Tạo phân bằng nén ép là phương pháp sử dụng lực cơ học để tạo thành các viên phân bón đặc từ các hạt rời hoặc bột.
Ưu điểm:
- Phương pháp này kết hợp tất cả các thành phần vào hạt phân bón để tạo ra sản phẩm phân bón với thành phần dinh dưỡng mong muốn.
- Quá trình sản xuất đơn giản, ít tiêu hao năng lượng, công thức của sản phẩm có thể thay đổi dễ dàng và nhanh chóng, mức ô nhiễm thấp
- Giá thành tương đối thấp so với phương pháp tạo hạt bằng hóa học.
- Có thể pha lẫn các loại nguyên liệu và cho ra nhiều loại phân bón khác nhau.
Nhược điểm:
- Nguyên liệu phải hạn chế hàm lượng ẩm.
- Hạn chế sử dụng một số nguyên liệu như urê, supephotphat và amoni nitrat.
- Cạnh mép của sản phẩm nén ép thường có nguy cơ cao vỡ và tạo nên nhiều hạt mịn nếu không được xử lý đúng cách.
- Các hạt phân không có dạng tròn, hình dạng không đồng đều.
7. Phối hợp và trộn lẫn từ các thành phần rời
Là công nghệ sản xuất phân bón chỉ áp dụng theo phương pháp vật lý phối hợp – trộn lẫn đơn thuần mà không qua các phản ứng hóa học hay phương pháp hóa học nào. Với nguyên tắc đơn giản tuy nhiên cũng đòi hỏi ở người thực hiện biết cách phối trộn các nguyên liệu theo những tỉ lệ thích hợp và đảm bảo được các yêu cầu về dinh dưỡng cho phân.
Một sản phẩm phân bón đạt yêu cầu của phương pháp này bao gồm những đặc điểm sau: không vón cục, không hút ẩm quá nhiều, tỉ lệ nguyên liệu đúng theo yêu cầu, các thành phần nguyên liệu không bị tách rời.
Ưu điểm :
- Chủ động trong việc thay đổi tỉ lệ, công thức nguyên liệu cũng như các loại sản phẩm khác nhau
- Chi phí vốn đầu tư ban đầu thấp, đưa vào vận hành đơn giản
- Chất lượng của sản phẩm phân bón tạo ra phụ thuộc chủ yếu vào chất lượng nguyên liệu và sự tương thích khi sử dụng.
Nhược điểm:
- Trong trường hợp không tương thích về tỉ lệ các cỡ hạt, thành phần hay sai thao tác sẽ dẫn đến hiện tượng các thành phần tách rời nhau.
- Khó có thể đan xen các hạt chất vi dinh dưỡng vào các hạt phân bón.
- Có nhiều trường hợp không thể dùng các nguyên liệu có chất lượng cao để ứng dụng vào phương pháp này.
Tất cả thông tin trên đây là các phương pháp công nghệ sản xuất phân bón. Soft Supplier mong rằng thông qua bài viết này các bạn sẽ học được nhiều điều bổ ích cho mình.
